احكام جنابت 

(مسأله 345) به دو چیز انسان جنب می شود (1): اول: جماع (2). دوم: بیرون آمدن منی، چه در خواب باشد یا بیداری، کم باشد یا زیاد، با شهوت باشد یا بی شهوت(3)، با اختیار باشد یا بی اختیار.
1- آیت ا... صافی: اگر انسان جنب شود برای کارهایی مانند نماز که شرط آن طهارت است باید غسل کند و سبب جنابت دو چیز است.
2- آیت ا... سبحانی: ولو به مقدار ختنه گاه...
3- آیت ا.. مکارم شیرازی: [پایان مسأله].

(مسأله 346) اگر رطوبتی از انسان خارج شود(1) و نداند منی است یا بول یا غیر اینها(2) چنانچه با شهوت و جستن بیرون آمده (و بعد از بیرون آمدن آن، بدن سست شده)، آن رطوبت حکم منی دارد(3) و اگر هیچ یک از این سه نشانه یا بعضی از اینها را نداشته باشد(4)، حکم منی ندارد(5) ولی در زن و مریض لازم نیست آن آب با جستن بیرون آمده باشد، بلکه اگر با شهوت بیرون آمده باشد در حکم منی است و لازم نیست بدن او سست شود(6).
1- آیت ا... زنجانی: اگر رطوبتی از مرد سالم خارج شود...
آیت ا... وحید: اگر رطوبتی از مرد خارج شود...
2- آیت ا... مظاهری: اگر چیزی از انسان خارج شود و نداند منی است یا نه...
3- آیت ا... بهجت: بلکه اگر فقط با شهوت و جستن باشد، ثابت شدن حکم منی خالی از وجه نیست...
4- آیت ا.... بهجت: اگر هیچ یک از این سه نشانه را نداشته باشد...
5- آیات عظام گلپایگانی و صافی: چنانچه با شهوت و جستن بیرون آمده و یا با جستن بیرون آمده و بعد از بیرون آمدن آن بدن سست شده آن رطوبت حکم منی دارد و اگر هیچ یک از این دو نشانه را نداشته باشد حکم منی ندارد مگر آنکه علم یا اطمینان پیدا کند که منی بوده است...
آیت ا... تبریزی:  چنانچه با شهوت و جستن بیرون آمده، آن رطوبت حکم منی را دارد و در غیر این صورت، حکم منی را ندارد...
آیت ا... سبحانی: چنانچه با شهوت و یا جستن بیرون آمده – و غالباً با سستی بدن همراه است- آن رطوبت حکم منی را دارد و اگر هیچ یک از این دو نشانه را نداشته باشد حکم منی ندارد. [پایان مسأله]
آیت ا... مکارم شیرازی: اگر رطوبتی از انسان خارج شود و نداند منی است یا رطوبت دیگر چنانچه همراه با جستن و شهوت بوده باشد آن رطوبت حکم منی دارد و اگر این دو نشانه یا یکی از آنها را نداشته باشد حکم منی ندارد...
6- آیات عظام خوئی، گلپایگانی، صافی و تبریزی: در مریض لازم نیست آن رطوبت با جستن بیرون آمده باشد ، بلکه اگر با شهوت بیرون آید (خوئی: و درموقع بیرون آمدن، بدن سست شود) در حکم منی است.
آیت ا... وحید: در مریض اگر با شهوت بیرون آید، هرچند با جستن و سستی بدن بیرون نیامده باشد، حکم منی را دارد؛ و اما زن اگر ازشهوت انزال کند غسل جنابت بر او واجب است.
آیت ا... سیستانی: در مریض لازم نیست آن رطوبت با جستن بیرون آمده باشد، و در موقع بیرون آمدن بدن سست شود، بلکه اگر با شهوت بیرون آید در حکم منی است. و رطوبتی که زنان در موقع ملاعبه یا تصوّرات شهوت انگیز در خود موضع احساس می‌کنند و آن رطوبت به اندازه‌ای زیاد نیست که جاهای دیگر را آلوده کند، پاک است و غسل ندارد و وضو را نیز باطل نمی‌کند و امّا اگر زیاد باشد به حدّی که صدق (انزال) کند و لباس را آلوده نماید؛ در صورتی که همراه با رسیدن زن به اوج لذّت جنسی و ارضای کامل (ارگاسم) باشد، نجس و موجب جنابت است، بلکه اگر همراه با آن هم نباشد ـ بنا بر احتیاط لازم ـ نجس و موجب جنابت می‌باشد، و در مواردی که زن شک داشته باشد رطوبت به این حد از زیادی رسیده یا نه و یا شک در اصل خروج رطوبت داشته باشد، غسل واجب نیست و وضو و غسل هم باطل نمی‌شود.
آیت ا... بهجت: در مریض لازم نیست آن آب با جستن بیرون آمده باشد، بلکه اگر با شهوت بیرون آمده باشد در حکم منی است بنابر أظهر، و همچنین در زن مریض بنابر احوط ، و لازم نیست بدن او سست شود؛ بلکه خالی از وجه نیست که حکم زن در صحت و مرض مانند مرد باشد.
آیت ا... زنجانی: در زن اگر جدا شدن آب از محل آن با شهوت همراه باشدو آب خارج شود حکم منی را دارد و لازم نیست دو نشانه دیگر را داشته باشد. و اگر به مریض حالت شهوت دست دهد و آبی خارج شود که احتمال بدهد منی است، حکم منی را دارد هرچند بیرون آمدن آن با شهوت نباشد و دو نشانه دیگر را هم نداشته باشد.
آیت ا... مکارم: در زن و مریض لازم نیست که با جستن بیرون آید، بلکه اگر رطوبت هنگامی بیرون آید که به اوج شهوت جنسی رسیده است حکم منی دارد [و] غالباً بعد از بیرون آمدن منی بدن سست می شود، ولی این موضوع جزء شرایط قطعی و نشانه ها نیست.
آیت ا... نوری: در زن و مریض لازم نیست آن آب با جستن بیرون آمده باشد، بلکه اگر با شهوت بیرون آمده باشد و بدن سست شود در حکم منی است.
آیت ا... مظاهری: در زن و مریض لازم نیست آن آب با جستن بیرون آمده باشد. و آنچه که مسلّم است خروج منی از زن بسیار نادر است و آنچه در موقع شهوت از او بیرن می آید ترشحاتی بیش نیست و غسل واجب نمی شود.

(مسأله 347) اگر از مردی که مریض نیست، آبی بیرون آید که یکی از سه نشانه ای را که در مسألهٔ پیش گفته شد داشته باشد و نداند نشانه های دیگری را داشته یا نه(1) چنانچه پیش از بیرون آمدن آن آب، وضو نداشته، باید وضو بگیرد(2).
این مسأله در رساله آیات عظام اراکی، فاضل، بهجت ، مکارم، مظاهری و سبحانی نیست.
1- آیت ا... تبریزی: آبی بیرون آید که با جستن  یا با شهوت نباشد...
2- آیات عظام خوئی، سیستانی، تبریزی، وحید: چنانچه پیش از بیرون آمدن آب وضو داشته، می تواند به همان وضو اکتفاء کند و اگر وضو نداشته، کافی است فقط وضو بگیرد و غسل بر او لازم نیست.
آیات عظام گلپایگانی و صافی: مسأله- اگر از مردی که مریض نیست، آبی با جستن بیرون آید و نداند که با شهوت بوده یا نه، یا بعد از بیرون آمدن، بدن سست شده یا نه، چنانچه پیش از بیرون آمدن آن آب، وضو داشته احتیاط مستحبّ آن است که غسل کند و وضو لازم نیست و اگر وضو نداشته غسل واجب  نیست و احتیاط مستحبّ است؛ و واجب است وضو بگیرد. و اگر بداند آنچه خارج شده یا بول است یا منی و قبلاً وضو داشته، باید جمع بین غسل و وضو نماید و اگر وضو نداشته غسل لازم نیست و وضو کافی است.
آیت ا...  زنجانی: مسأله- اگر از مرد سالم آبی بیرون آید که یکی از نشانه ها را داشته، ولی نداند که دو نشانه دیگر را داشته یا نه، در حکم منی است.

(مسأله 348) مستحبّ است انسان بعد از بیرون آمدن منی بول کند(1) و اگر بول نکند و بعد از غسل رطوبتی از او بیرون آید که نداند منی است یا رطوبت دیگر، حکم منی دارد(2).
1- آیت ا... مکارم: تا ذرّات باقیمانده خارج شود...
2- آیت ا... بهجت: و اگر نمی تواند بول کند، بنابر احوط باید استبراء کند به کیفیّتی که در احکام تخلّی گذشت. و اگر به این صورت استبراء کرد و یا بول نمود و بعد رطوبتی خارج شد که ندانست بول است یا منی، حکم بول را دارد.
آیت ا... مکارم: و باید دوباره غسل کند.
آیت ا... مظاهری: مگر آنکه مدتی گذشته باشد که اطمینان پیدا کند منی در مجرا نمانده است.
آیت ا... زنجانی: چنانچه فاصله آن با بیرون آمدن منی کم باشد به طوری که احتمال دهد که رطوبت از بقایای منی سابق باشد حکم منی را دارد. ولی اگر به جهتی همچون طول مدت،  اطمینان دارد که از منی  سابق چیزی نمانده و احتمال دهد رطوبت مشکوک منی جدید است، حکم منی را ندارد.  و اگر بعد ازبیرون آمدن منی بول نکرده باشد و پس از غسل بول نماید چنانچه احتمال دهد که همراه بول بقایای منی خارج شده حکم منی بار می شود، و باید دوباره غسل کند مگر آنکه بقایای منی چنان در بول مستهلک شده باشد که به مجموع رطوبت خارج شده بول بگویند که در این صورت حکم منی را ندارد.

(مسأله 349) اگر انسان جماع کند و به اندازهٔ ختنه گاه یا بیشتر داخل شود(1)، در زن باشد یا در مرد در قُبُل باشد یا دُبُر، بالغ باشند یا نابالغ، اگر چه منی بیرون نیاید هر دو جنب می شوند(2).
1- آیت ا... مکارم: مرد و زن هر دو جنب می شوند، خواه بالغ باشند یا نابالغ، منی بیرون آید یا نه. این در صورتی است که جماع در قُبُل باشد؛ و اگر در دُبُر باشد بنابراحتیاط واجب باید جمع کند بین غسل و وضو.
2- آیت ا... نوری: و در صورتی که تا کمتر از ختنه گاه داخل شده و به طوری است که داخل شدن صدق می کند احتیاط به غسل کردن ترک نشود.
آیت ا... مظاهری: ولی اگر داخل در الیتین قُبُل یا دُبُر باشد غسل بر هیچکدام واجب نمی شود.
آیات عظام خوئی، تبریزی، سیستانی و زنجانی: مسأله- اگر انسان با زنی جماع کند و به اندازه ختنه گاه  یا بیشتر داخل شود، در قُبُل باشد یا در دُبُر، بالغ باشند یا نابالغ (زنجانی: یا یکی بالغ و دیگری نابالغ) اگر چه منی بیرون نیاید، هر دو جنب می شوند.
آیت ا...  وحید: مسأله- اگر انسان با زنی جماع کند و به اندازه ختنه گاه یا بیشتر داخل شود چه در قُبُل باشد و چه در دُبُر هر دو جنب می شوند اگر چه منی بیرون نیاید. و بنابراحتیاط واجب در جماع با مرد، جمع کند بین غسل و وضو در صورتی که قبلاً وضو نداشته باشد وگرنه غسل کفایت می کند. و در حکم مذکور، فرقی نیست بین بالغ و نابالغ و عاقل و مجنون و قاصد و غیر قاصد.
آیت ا... بهجت: مسأله- اگر کسی در قُبُل زن جماع کند و به اندازهٔ ختنه گاه داخل شود هر دو جنب می شوند؛ و همچنین است بنابرأظهر اگر در دُبُر زن نزدیکی کند، بلکه بنابراظهر و أحوط اگر در دُبُر مردی نزدیکی کند، نیز همین طور است. و در نزدیکی  با حیوان نیز بنابر احتیاط حکم همین است.

(مسأله 350) اگر شک کند که به مقدار ختنه گاه داخل شده یا نه(1)، غسل بر او واجب نیست.
1- آیت ا... نوری: بطوری که شک در صدق داخل شدن دارد...
(مسأله 351) اگر نعوذ بالله حیوانی را وطی کند یعنی با او نزدیکی نماید و منی از او بیرون آید غسل تنها، کافی است. و اگر منی بیرون نیاید، چنانچه پیش از وطی وضو داشته باز هم غسل  تنها کافی است(1) و اگر وضو نداشته احتیاط  واجب آن است كه غسل کند، وضو هم بگیرد(2).
1- آیت ا... بهجت: باز هم غسل تنها کافی بوده و احتیاطی است...
آیت ا... مکارم شیرازی: اگر منی بیرون نیاید احتیاط واجب آن است که برای نماز و مانند آن، هم غسل کند و هم وضو بگیرد، مگر اینکه قبل از این کار وضو داشته باشد که در این صورت تنها غسل کافی است.
آیت ا... زنجانی: چنانچه پیش از نزدیکی وضو داشته، لازم نیست غسل کند و احتیاط مستحب آن است که غسل کند و اگر وضو نداشته باید وضو بگیرد  و احتیاط مستحب آن است که غسل هم بنماید و همچنین است حکم نزدیکی نمودن با مرد یا پسر.
2- آیات عظام خوئی و سیستانی: و همچنین است حکم در نزدیکی نمودن با مرد یا پسر.
آیت ا... تبریزی: و همچنین است حکم در وطی مرد.
آیت ا... مظاهری: مسأله- اگر با حیوانی نزدیکی نماید چه منی از او بیرون آید یا نیاید جنب می شود.

(مسأله 352) اگر منی از جای خود حرکت کند(1) و بیرون نیاید، یا انسان شک کند که منی از او بیرون آمده یا نه، غسل بر او واجب نیست(1).
1- مکارم: امّا از ریختن آن به بیرون جلوگیری به عمل آورد یا به علت دیگر بیرون نیاید غسل واجب نیست،  همچنین اگر شک کند که بیرون آمده یا نه.
2- بهجت: و همچنین است اگر خواب ببیند که محتلم شده ولی بعد از بیدار شدن، اثری از منی نبیند.

مسأله اختصاصی
بهجت: مسأله 356- هر گاه بعد از غسل، منی مرد از زن خارج شود، غسل واجب نیست و همچنین است اگر شک کند که منی بیرون آمده، از خود اوست یا از مرد؛ امّا اگر علم یا اطمینان داشته باشد که منی خارج شده از خود اوست و یا مخلوط با منی مرد است، غسل بر او واجب است.

(مسأله 353) کسی که نمی تواند غسل کند ولی تیمّم برایش ممکن است، بعد از داخل شدن وقت نماز بدون جهت با عیال خود نزدیکی کند اشکال دارد(1) ولی اگر برای لذّت بردن  یا ترس از برای خودش باشد اشکال ندارد.
1- اراکی، خوئی، گلپایگانی، تبریزی، سیستانی، وحید، صافی،  نوری، سبحانی، مظاهری: بعد از داخل شدن وقت نماز هم می تواند با عیال خود نزدیکی کند.[پایان مسأله]
آیت ا...بهجت: بعد از داخل شدن وقت نماز هم می تواند با عیال خود نزدیکی کند مگر اینکه قبل از وقت متطهّر باشد [پایان مسأله].
آیت ا...زنجانی: بعد از داخل شدن وقت نماز هم می تواند با عیال خود نزدیکی کند ولی اگر در وقت نماز، وضو داشته باشد باید قبل از نزدیکی نماز را با وضو بخواند. [پایان مسأله]
آیت ا... مکارم: مسأله- کسی که آب برای غسل کردن ندارد، می تواند با همسر خود نزدیکی کند و تیمّم برای او کافی است، خواه بعد از داخل شدن وقت نماز باشد یا قبل از آن.

(مسأله 354) اگر در لباس خود منی ببیند و بداند که از خود اوست(1) و برای آن غسل نکرده، باید غسل کند و نمازهایی را که یقین دارد(2) بعد از بیرون آمدن منی خوانده قضا کند(3)، ولی نمازهایی را که احتمال می دهد بعد از(4) بیرون  آمدن آن منی خوانده، لازم نیست قضا نماید(5).
1- آیت ا... مکارم: باید غسل کند و نمازهایی را که یقین دارد با جنابت خوانده قضا نماید، ولی آنچه را شک ّ دارد لازم نیست.
2- آیت ا... زنجانی: نمازهایی را که اطمینان دارد...
3- آیت ا... بهجت: نمازهایی را که یقین یا اطمینان دارد بعد از بیرون آمدن منی خوانده، قضا یا اعاده کند.[پایان مسأله]
آیت ا... وحید: اگر در وقت است اعاده کند و اگر بعد از وقت است قضا نماید...
4- آیات عظام خوئی، تبریزی، سیستانی و  زنجانی: پیش از...
5- آیت ا... وحید: نمازهایی را که احتمال می دهد پیش از بیرون آمدن آن منی خوانده ، اعاده و قضا ندارد.

احکام غسل جنابت

مسأله 357-  غسل جنابت به خودی خود مستحبّ است (1) اما براي خواندن نماز واجب و مانند آن واجب می‌شود (2). ولي براي نماز ميت (3) و سجده شكر و سجده هاي واجب قرآن غسل جنابت لازم نيست.
1- آیات عظام گلپايگاني، صافي: غسل جنابت براي تحصيل طهارت از جنابت مستحبّ است...
2- آیت ا.. سيستاني: غسل جنابت براي خواندن نماز واجب و مانند آن واجب مي باشد...
3- آیات عظام خوئی، سيستاني، نوري: و سجده سهو...
آیت ا.. زنجاني: مسأله – تحصيل طهارت با غسل جنابت به خودي خود مستحب است و براي خواندن نماز واجب و مانند آن واجب مي شود و در نماز مستحب تنها شرط صحت مي باشد، همچنين براي سجده و تشهد فراموش شده، اگر بين آنها و نماز، از او كاري كه باعث جنابت مي شود صادر شده باشد، غسل جنابت واجب است و احتياط آن است كه براي سجده سهو نیز غسل كند. ولي براي نماز ميت و سجده شكر و سجده هاي واجب قرآن غسل جنابت لازم نيست.
وحید: مسأله- غسل جنابت به خودی خود مستحب است و برای واجبات مشروط به طهارت واجب می شود ولی برای نماز میت و سجده سهو- مگر سجده سهو در مورد تشهد فراموش شده -  و سجدۀ شکر و سجده های واجب قرآن غسل جنابت لازم نیست.
مكارم: مسأله – غسل جنابت را هرگاه براي رفع جنابت و پاك شدن انجام دهد مستحب است ، امّا براي خواندن نماز واجب و مانند آن واجب مي شود. براي نماز ميت، سجده شكر، سجده هاي واجب قرآن (هنگامي كه آيه سجده را ازديگري بشنود) غسل جنابت واجب نيست، بلكه در همان حال نيز انجام اين كارها جايز است، هرچند بهتر است كه براي نماز ميت و سجده شكر و امثال آن غسل كند.
مظاهری: مسأله - غسل جنابت به خودی خود مستحبّ است و لازم نیست برای انجام کاری مثل نماز یا خواندن قرآن باشد ،چنانکه لازم نیست در وقت غسل، نیّت کند که غسل واجب یا مستحبّ می کنم و اگر فقط به قصد قربت غسل کند، کافی است.

مسأله 358-  لازم نيست در وقت غسل نيّت كند كه غسل واجب يا مستحب مي كنم و اگر فقط به قصد قربت، يعني براي انجام فرمان خداوند عالم (1) غسل كند كافي است(2).
این مسأله در رساله آيت الله بهجت نیست.
1- زنجاني: برای خداوند عالم...
2- وحید: اگر به قصد قربت –چنانکه در وضو گذشت- و با اخلاص غسل کند کافی است.
آیت ا... مظاهری: رجوع کنید به ذیل مسأله 357.
آیت ا... سيستاني: مسأله – لازم نيست در وقت غسل نيّت كند كه غسل واجب مي كند، بلكه اگر فقط به قصد قربت، يعني تذلل در پيشگاه خداوند عالم غسل كند، كافي است.

مسأله 359-  اگر يقين كند وقت نماز شده و نيّت غسل واجب كند بعد معلوم شود كه پيش از وقت غسل كرده، غسل او صحيح است1.

این مسأله در رساله  آیات عظام: فاضل، بهجت و مظاهری نیست.
1- آیت ا... مكارم شیرازی: همچنين اگر به نيّت نماز واجب غسل كند بعد معلوم شود وقت گذشته بوده است غسل او صحيح مي باشد.
آیت ا... وحید: مسأله- اگر یقین کند یا حجت شرعیه ای داشته باشد که وقت نماز داخل شده و نیت غسل واجب کند و قصدش مقید به وجوب نباشد و بعد معلوم شود که پیش از وقت غسل کرده غسل او صحیح است.

مسأله 360-  غسل را چه واجب باشد و چه مستحبّ (1)، به دو قسم مي شود انجام داد: ترتيبي و ارتماسي (2).
1- آیت ا... سيستاني: غسل جنابت را...
2- آیت ا... بهجت: و غسل ترتيبي أفضل از ارتماسي است.   

منبع: portal.anhar.ir